Η Νανά σπάνια μιλά για τον εαυτό της, για τη ζωή της, πόσο μάλλον για τις φωτογραφίες της. Παρατηρεί αθόρυβα.

«Τα φωτοκυκλικά πορτρέτα», η έκθεση της για την επέτειο των τριάντα χρόνων του Φωτογραφικού Κύκλου, στάθηκαν για μένα η τέλεια αφορμή να την καλέσω, να τη συναντήσω, να τη γνωρίσω και να έχω την τιμή και τη χαρά να πάρω αυτήν τη συνέντευξη.

Μέσα στο θόρυβο της ξέφρενης εποχής που ζούμε, η Νανά ήρθε, μια Πέμπτη πρωί, στο γραφείο του iFocus κι εκεί ο χρόνος κι ο τόπος πέρασαν σε μια άλλη διάσταση. Είχα την αίσθηση πως ο Κερτέζ, η Γιουρσενάρ, ο Πλάτων Ριβέλλης, ο Φωτοχώρος, ο Φωτογραφικός Κύκλος, η Πάρος, η Σύρος και κάποια παιδάκια από τις φωτογραφίες της στην Κύπρο ξεπρόβαλλαν μπροστά μου υπό τις μελωδίες του Μπαχ! Και οι ερωτήσεις γίνονταν ολοένα και πιο πολλές…και οι απαντήσεις καθαρές-συγκινητικές όπως και οι φωτογραφίες της που καθρεφτίζουν την ψυχή της.

Δ. Θα ήθελες να θυμηθείς και να αναφερθείς στα παιδικά-νεανικά σου χρόνια;

(Χαμόγελο αμηχανίας)

Αλήθεια δεν ξέρω, θαυμάζω τόσες γυναίκες-καριερίστες που νομίζω δεν έχω κάνει τίποτα. Τι να πω εγώ; Ποιον μπορεί να ενδιαφέρει, να απασχολεί η ζωή μου; Ωστόσο ας σου απαντήσω… Από παιδί ελκόμουν από τις Τέχνες. Αρχικά, ήθελα να γίνω σκηνογράφος, η οικογένειά μου είχε μια σχετική άνεση κι αυτό τελικά με οδήγησε στο να κάνω σπουδές στην Ελβετία με αντικείμενο τη Διοίκηση επιχειρήσεων. Μέχρι εκείνη τη χρονική περίοδο δεν είχα καμία σχέση με τις τέχνες ως που γνώρισα τον πρώτο μου σύζυγο τον οποίο και παντρεύτηκα σε πολύ μικρή ηλικία. Μέσω της δουλειάς του συναντήθηκα με την αρχιτεκτονική με την οποία ασχολήθηκα τότε, με αποτέλεσμα αργότερα να ασχοληθώ με τη διακοσμητική ζωγραφική και τη διακόσμηση. Και ξαφνικά κάποια στιγμή μετά τη μεταπολίτευση ξεκινώ να πλέκω, και να πλέκω και να πλέκω… πουλόβερ και φορέματα τα οποία σχεδίαζα η ίδια, το ένα έφερε το άλλο, πήρα και μια μηχανή κι έτσι άρχισα να πουλάω τα πλεκτά μου σε γνωστούς, σε φίλους. Αυτή η ενασχόληση με οδήγησε να στήσω την πρώτη μου επιχείρηση, το Il Ragno (Η αράχνη), ένα μαγαζί στο Κολωνάκι. Λίγα χρόνια μετά, και αφού ο Πλάτων άρχισε να ασχολείται αποκλειστικά με τη φωτογραφία, ανοίξαμε μαζί το κατάστημα «Φωτοχώρος», με το οποίο ασχολήθηκα μέχρι το κλείσιμο του το 1990.

Δ.Η πριν και μετά εποχή του Φωτοχώρου και η ενασχόληση σου με τη ζωγραφική και τα σπίτια

Η ενασχόληση μου με τα σπίτια και τη διακοσμητική ζωγραφική άρχισε επί Φωτοχώρου και συνεχίστηκε επί αρκετά χρόνια.

Δ. Πότε ξεκινάς να φωτογραφίζεις; Πότε παίρνεις το βάπτισμα του φωτογράφου; Τι σου αρέσει να φωτογραφίζεις;

Από τότε που γνωριστήκαμε με τον Πλάτωνα είχαμε ο καθένας από μια φωτογραφική μηχανή. Πριν ακόμα ασχοληθεί με τη διδασκαλία, πριν ακόμα τον Φωτοχώρο. Μου άρεσε να φωτογραφίζω τα λουλούδια τότε με μάκρο φακό. Δεν με κάλυπτε ο «δρόμος», δεν έβρισκα ενδιαφέρον, είχα και εξακολουθώ να έχω μια περίεργη αίσθηση για τη φωτογραφία, θεωρώ όλες τις φωτογραφίες αναμνηστικές.  Νομίζω, πήρα το βάπτισμα του φωτογράφου στην Κύπρο. Είχαν αναθέσει μια δουλειά στον Πλάτωνα και πήγαμε μαζί αυτό το ταξίδι, θυμάμαι είχαμε και τον Μιχάλη Πολιτόπουλο μαζί. Όσο, ο Πλάτων φωτογράφιζε τα αρχαία εκεί, εμένα που μέχρι τότε δεν με κέντριζε το θέμα έστρεψα το βλέμμα μου στον «δρόμο». Εκεί, βγάζω φωτογραφίες με παιδιά. Εκεί, επισήμως πήρα το βάπτισμα, έγινα φωτογράφος. Παρόλα αυτά πέρασα αρκετά χρόνια να μην φωτογραφίζω, ίσως όλες οι προσλαμβάνουσες παραστάσεις, η συνάντηση με σημαντικούς φωτογράφους, να έπαιξαν ένα ρόλο. Ίσως, το ότι είμαι άνθρωπος του καθήκοντος και εργαζόμουν και συνέβαλα στη λειτουργία του Φωτογραφικού κύκλου, ίσως την περίοδο που  σχεδίαζα και έφτιαχνα μόνη μου το σπίτι στη Σύρο να συνετέλεσαν όλα στο γεγονός πως άφησα λίγο πίσω τη φωτογραφική διαδικασία. Ωστόσο, η μηχανή είναι πάντα εκεί, απλά έγινα πιο επιλεκτική στη χρήση της. Ανά περιόδους φωτογράφιζα διάφορα, ποτέ όμως δεν δούλεψα με πρότζεκτ, αντιδρούσα και δρούσα ενστικτωδώς και με τη συγκίνηση που μου προκαλούσαν τα διάφορα σκηνικά που ξεπρόβαλλαν μπροστά στα μάτια μου. Φωτογράφιζα παιδιά να τα σέρνουν από το χέρι, λουλούδια, το σπίτι μου στη Σύρο, τα ταξίδια μου, τους φίλους μου.

Δ. Φωτογραφία είναι…

Η φωτογραφία είναι παιχνίδι για μένα, ωστόσο μέσα από τη φωτογραφική διαδικασία πρέπει να μεταφέρουμε τον πραγματικό κόσμο ο οποίος δεν είναι άλλος από τον δικό μας κόσμο.

Δ. Ο Πλάτων Ριβέλλης – το μεγαλύτερο κεφάλαιο στη ζωή σου. Ο Πλάτων-φίλος , ο Πλάτων-δάσκαλος, ο Πλάτων- έρωτας, ο Πλάτων συνοδοιπόρος στη ζωή σου.

Ναι, τον γνώρισα πολύ πριν ασχοληθεί με τη φωτογραφία, κάναμε παρέα αρχικά, ήμουν η πρώτη του μαθήτρια, έζησα όλη αυτή την πορεία εν τη γενέσει της.  Ο Πλάτων- δάσκαλος είναι αυστηρός, υπήρξε πολύ αυστηρός. Ακόμα, μου αφήνει ερωτηματικά (χαμόγελο). Ναι, σύντροφος, σύζυγος, συνοδοιπόρος και στη φωτογραφία, αλλά στη ζωή μου κυριότερα. Ο έρωτας μαζί του υπήρξε καθοριστικός. Ακόμα πιστεύω σ’ αυτόν τον έρωτα. Έχουμε κοινές βάσεις, επθυμίες και ενδιαφέροντα. Συμφωνώ με τις προτιμήσεις του όσον αφορά στη μουσική, στον κινηματογράφο αλλά περισσότερο στον τρόπο που βλέπει, στις αξίες που πρεσβεύει. Στήριζα και στηρίζω αυτό που είναι.

Δ. Μετά από τη μέχρι τώρα εμπειρία σου, πoια είναι η σχέση σου με τον Έρωτα; Έρωτας ή Αγάπη;

Δεν πιστεύω στην αγάπη. Πιστεύω στον Έρωτα. Για μένα αγάπη στο ζευγάρι ίσον με ελεημοσύνη. Το Πάθος, αυτό μας κρατά, ο Έρωτας. Μου αρέσει ο άντρας να έχει λόγο, να έχει τον πρώτο λόγο, κάτι σαν το σύνδρομο του Πυγμαλίωνα,  το πώς αυτό που είμαι, πού μπορεί να φτάσει, τι μπορεί να γίνει!

Δ. Τα πορτρέτα στην έκθεση για τα Τριάντα Χρόνια – Κύκλος. Πώς προέκυψαν, πώς γεννήθηκε η ιδέα , και πώς υλοποιήθηκε η έκθεση;

Για μένα η παρέα μου είναι ο Φωτογραφικός Κύκλος. Τα τριάντα χρόνια ζωής του Κύκλου, η δημιουργία του, η ανάπτυξή του, η πορεία του με έφεραν σε επαφή με πολλούς ανθρώπους. Μέσα από την εργασία μου και την ανάμειξή μου με τον Φωτοχώρο, τα σεμινάρια, τις εκδρομές, τα ταξίδια, τις εκθέσεις γνώρισα και έκανα πολλούς φίλους. Συνήθως σε αυτές τις παρέες τόσα χρόνια ήμουν παρατηρητής.  Οπότε, σε στιγμές μας καθημερινές όχι στημένες και πάντα εκτός προγράμματος τους φωτογράφιζα. Οι περισσότερες φωτογραφίες τους είναι μόνο μια λήψη. Οι φωτογραφίες τους είναι «καθαρές» είναι αυτό που ήταν και που μου έδιναν, δεν ήθελα να τους εκθέσω, πήρα την καλύτερη δυνατή στιγμή τους. Τους αγαπώ τους ανθρώπους. Τους ενέταξα σε ένα περιβάλλον που αισθητικά δεν θα τους προσβάλει. Με το πέρασμα των χρόνων όλα αυτά τα φιλμ ήταν σε συρτάρια, μέχρι τη στιγμή που είδε κάποιες ο Πλάτων και μου είπε πως εδώ έχουμε ένα καλό θέμα. Ο ίδιος φρόντισε να τις ανασύρει από το χρονοντούλαπο να τις σκανάρει και να τις επιμεληθεί. Μέχρι το τέλος αυτής της βδομάδας θα βρίσκονται κρεμασμένες στο Booze Cooperativa και η επιλογή του συγκεκριμένου μέρους έρχεται να θυμίσει την πρώτη έκθεση του Φωτογραφικού Κύκλου. Τριάντα χρόνια Φωτογραφικός Κύκλος ένας από τους  σταθμούς και μια νέα εποχή μπροστά μας.

Δ. Ποια η σχέση σου με τα σόσιαλ μίντια. Ποια η γνώμη σου γι’ αυτή την υπερέκθεση μας στο διαδίκτυο;

Θεωρώ πως η ζωή μας είναι ο μικρός κύκλος των ανθρώπων που ζούμε. Είναι το σπίτι μου στη Σύρο. Αυτή την παρόρμηση των ανθρώπων να εκθέτουν κάθε λεπτομέρεια της ζωής τους στο διαδίκτυο δεν την αντιλαμβάνομαι, οπότε δεν την υιοθετώ. Τη μόνη φορά που αισθάνθηκα την ανάγκη να κοινοποιήσω κάτι προσωπικό ήταν τότε που χάσαμε τον Βίτο, τον αγαπημένο μας σκύλο, κι αυτό επειδή συνέβη κατά τη διάρκεια ενός σεμιναρίου στη Σύρο μέσα στο καλοκαίρι. Ήθελα απλά να ευχαριστήσω όλους όσους μας συμπαραστάθηκαν σε αυτή τη μεγάλη απώλεια κι έτσι έπραξα. Δεν θεωρώ πως έχει νόημα ή πως ενδιαφέρει κάποιον η δική μου προσωπική ζωή. Θεωρώ πως με την τεχνολογία και την εξέλιξη ναι μεν έχουμε προχωρήσει ωστόσο μας έχουν αφαιρέσει χρόνο όλα αυτά. Χρόνο «άχρηστο».

Δ. Ζεις μόνιμα στη Σύρο. Γιατί επιλέξατε τη Σύρο; Πώς είναι εκεί καθημερινότητά σου;

Την αγαπούσαμε τη Σύρο, μας έβγαζε μια γλυκιά και νοσταλγική διάθεση. Ήταν επίσης πολύ κοντά στην Αθήνα κι αυτό εξυπηρετούσε τον Πλάτωνα με όλες αυτές τις δραστηριότητες που έχει. Επιπλέον, ο στόχος μας ήταν το σπίτι να σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να φιλοξενούμε κόσμο για τα σεμινάρια, κι έτσι έγινε. Όταν δεν ασχολούμαι με τις ετοιμασίες του σπιτιού, ώστε να είναι έτοιμο να υποδεχθεί τον κόσμο, ασχολούμαι με τη συντήρησή του, κάνω περιπάτους, κάποιες φορές μπορεί να μη βγω και καθόλου, απλά να κάθομαι και να το επιμελούμαι, ή να διαβάζω, να βλέπω ταινίες, να ασχολούμαι με τον κήπο, με τις γάτες μου, να κολυμπάω και η μηχανή να είναι πάντα εκεί. (Χαμόγελο)

Δ. Ποιος είναι ο μεγαλύτερος φόβος σου;

Ο μεγαλύτερος μου φόβος είναι να χάσω τους ανθρώπους που αγαπώ.

Δ. Τι σε ενοχλεί στου ανθρώπους;

Δεν κρίνω εύκολα τους ανθρώπους. Με ενοχλεί το πρόστυχο, όχι με τους όρους της ηθικής όπως την καθορίζει η κοινωνία μας. Το πρόστυχο στην συμπεριφορά τους. Η «δεύτερη» συμπεριφορά, ναι αυτό με ενοχλεί. Συνήθως, δεν κρίνω με την πρώτη ματιά, τους παρατηρώ.

Δ. Aυτή την Πέμπτη στο Μουσείο Μπενάκη, θα έχουμε τη δυνατότητα να σε δούμε στο πλαίσιο των παρουσιάσεων του Φωτογραφικού Κύκλου. Τί να περιμένουμε από τη Νανά;

Αυτή την Πέμπτη, 8 Φεβρουαρίου, στο Μουσείο Μπενάκη (κτίριο Πειραιώς) θα είναι η δεύτερη φορά που παρουσιάζεται το έργο μου. Παρουσιαστής θα είναι ο Χρήστος Κοψαχείλης κι εγώ ανάμεσα στην Κατερίνα Παττακού και την Μάνια Μπενίση θα είμαι στη διάθεση του κοινού για ένα διάλογο που βεβαίως πάντα μου προκαλεί μια αμηχανία μιας και την άποψή μου σχετικά με την έκθεση του εαυτού μου νομίζω σας τη μετέφερα, σχεδόν, μέσα από όλες τις απαντήσεις μου. Στις παρουσιάσεις αυτές, όποτε παρευρίσκομαι, πάντα χαίρομαι, διότι εντυπωσιάζομαι από την ποιότητα των φωτογραφιών σχεδόν όλων των μελών του Κύκλου.

Δ. Ένα από τα όνειρά σου;

Ένα από τα μεγαλύτερα όνειρά μου είναι να γινόμουν πιλότος. Θα ήθελα να πετάω κι από εκεί ψηλά να βλέπω τη γη σαν μικρές μακέτες. Να μπορώ να πετάω, ναι…